NA DANAŠNJI DAN: Proboj Solunskog fronta 1918. godine

1119

Prošlo je 102 godine od 15. septembra 1918. godine kada je probijen Solunski front što se ispostavilo kao odlučujuće za slom Centralnih sila u Prvom svetskom ratu.

Srpska vojska na putu iz Krfa za Solun (Foto iz zbirke Narodne biblioteke Srbije – preuzeto iz digitalne kolekcije NBS)

Istorijski je veoma značajan završetak Prvog svetskog rata kada su pale Centralne sile. Početak kraja Velikog rata označio je proboj Solunskog fronta pre 102. godine – 15. septembra 1918.

Na Solunskom frontu je od 1916. do septembra 1918. uglavnom vladalo zatišje. Za komandanta Solunskog fronta u međuvremenu je postavljen francuski general Franše d’Epere. On je juna 1918. održao savetovanje sa srpskim generalima i regentom Aleksandrom na kome je doneta odluka da se konačno krene u proboj Fronta.

Srpska vojska bila je podeljena u dve armije – prvu kojom je komandovao Petar Bojović i drugu na čijem je čelu bio Stepa Stepanović, dok je komandant štaba bio vojvoda Živojin Mišić.

Borbe su počele 14. septembra celodnevnom artiljerijskom paljbom da bi u zoru 15. septembra (u 5.30 časova) posle snažne artiljerijske pripreme, krenule u napad divizije prvog ešalona Druge armije, pod komandom vojvode Stepe Stepanovića na frontu: Sušica – Soko (17 km.).

Već prvog dana probijeno je 11 km fronta, drugi dan je širina proširena na 40 km i time otpočinje slom centralnih sila na solunskom frontu čija linija se raspada.

Francuski maršal Franše d’Epere je kasniije o srpskim vojnicima napisao: „To su seljaci skoro svi, to su Srbi, tvrdi na muci, trezveni, skromni, to su ljudi slobodni, nesalomivi, gordi na sebe i gospodari svojih njiva. Ali, došao je rat. I eto kako su se za slobodu zemlje ti seljaci bez napora pretvorili u vojnike, najhrabrije, najistrajnije, najbolje od svih. To su te sjajne trupe, zbog kojih sam gord što sam ih ja vodio, rame uz rame sa vojnicima Francuske, u pobedonosnu slobodu njihove otadžbine…”

Srbija i Republika Srpska danas prvi put obeležavaju zajednički praznik – Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave. Ovaj datum – 15. septembar je izabran jer je na današnji dan 1918. godine probijen Solunski front.

U svim opštinama u Srbiji i Republici Srpskoj na javnim mestima i zgradama organa javne vlasti biće vidno istaknute Narodna i Državna zastava Republike Srbije. Ovaj praznik simbolizujući jedinstvo srpskog naroda i biće zajednički obeležavan u Srbiji i Republici Srpskoj i u svim sredinama u kojima su Srbi širom sveta.

 

 

POVEZANE OBJAVEVIŠE OD AUTORA